Vitaliteit
Vitale Beroepen en Vitaliteit
Gister had ik een digitale meeting met Sandor en Xenia en viel de term vitale beroepen. De laatste periode zijn dat de beroepen, die zeer nodig zijn in met name de ziekenhuizen, zorg en onderwijs. Beroepen van wezenlijk belang voor het leven van velen. En wat mooi dat er ook zoveel erkenning was en is voor alle ondersteunende diensten, die deze zorg dagelijks ondersteunen en mogelijk maken, veelal onzichtbaar, nu opgemerkt.
Maar de beroepen zijn niet alleen vitaal, ze barsten ook van de vitaliteit, vol van energie, levenskracht en bezieling. Zo trots op hun werk, doorgaan en extra inzet zonder enige weerstand, laag tot geen ziekteverzuim. Fantastisch om getuige van te mogen zijn.
Als praktisch filosoof hou ik van nadenken en omdat ik als `ZZP’er wat extra tijd heb voor wandelingen en bijbehorende mijmeringen liet dit me niet los. Ik bleef hangen bij het woord vitaal, daar wilde ik wat meer over nadenken. Ik gebruik het begrip vaker bij de bril die ik hanteer: ziek-gezond-vitaal. Als men of ik zelf ziek ben, dan heb ik een dokter nodig. Of de laatste weken mentaal wat ziekjes zonder werk, af een toe een kus of schop onder mijn kont van mijn lieve eega. Een gezond iemand heeft wel eens wat ziekte kenmerken en kan met wat kleine ingrepen of ondersteuning wel weer snel opkrabbelen (in deze tijden paar weken in zelf quarantaine of een fijn gesprek of zelfs een wandeling in de natuur met collega’s of vrienden). Een vitaal iemand heeft die ondersteuning niet nodig, die kan dat zelf organiseren. In deze corona periode zijn vaste dagelijkse rituelen voor mij onontbeerlijk om vitaliteit in stand te houden. Afgelopen week was mijn vrouw thuis en kookte ze elke dag, weg was mijn avond ritueel, chagrijnig werd ik ervan. Gelukkig was het eten wel erg lekker.
Dus via mijn eigen ervaringen in deze periode ontstonden er inzichten in de begrippen vitaal en vitaliteit. Vitaal is voor mij een gegeven, het zijn in dit stuk de beroepen die noodzakelijk zijn. Vitaliteit is de energie waar we met zijn allen zo van onder de indruk zijn geraakt deze periode. Maar energie is geen vast gegeven, het is geen constante. Hoe komt het dan dat juist de vitaliteit zo hoog was? En iedereen zal daar zo vanuit zijn eigen perspectief een verklaring voor hebben. Dus mag ik daar ook wat over zeggen. Van iedere direct betrokkene (artsen, verpleegkundigen, vrijwilligers, schoonmakers, ect) zien we dat ze vol overgave het werk doen waar ze in geloven, waar ze goed in zijn en dienstbaar zijn. Het is geen werk meer, het is veel meer een bevestiging van waarom je dit werk doet. En dan doet zich een bijzondere paradox voor: met veel striktere protocollen qua veiligheid blijkt dit geen energie te kosten, integendeel zelfs, het nut wordt ervan ingezien en het draagt bij aan het gezamenlijke doel en de betekenis van het werk en de zware klus. Terwijl er de afgelopen jaren juist in de zorgsector en onderwijs toch veel en vaak is gereclameerd dat extra procedures zorgen voor energieverlies.
De komende periode gaat over het weer opstarten van de reguliere zorg en het onderwijs. Hopelijk zonder een tweede golf van besmettingen. Welke wijsheid levert deze periode op, welke inzichten nemen we mee en hoe kunnen vitaliteit in deze vitale beroepen hand in hand blijven gaan? Daarom wil ik een pleidooi houden voor het volgende: het harde werken aan het gezamenlijke doel is een ervaring, die niet uit te wissen is. De vermoeidheid zal nog wel (of komt al) zichtbaar worden. Juist dan is het belangrijk dat professionals van alle lagen niet ‘extra vermoeid’ worden met procedures, die energie kosten, want de terechte weerstand hiertegen zal zeer snel opgepikt worden. Dus betrek ieder ook bij het gezonde denken (het gezonde doen hebben ze al aangetoond) en hou goed beraad over feitelijke situaties, over betrokkenen en hun belangen en wat voor gedrag hierbij zorgt voor vitaliteit..
Een beraad, het goede gesprek, organiseren kan juist nu een vruchtbare bodem vinden in organisaties. Bij ieder zijn de concrete ervaringen vers en kan men daarover goed in gesprek gaan. De verschillende perspectieven met ieders belangen zijn goed in kaart te brengen en er is veel bereidheid om naar elkaar te luisteren en gebruik te maken van elkaars inzichten. Gezamenlijk wijsheid ontwikkelen, voordat de stellingen en muren weer zijn opgebouwd, en deze omzetten in de praktijk. Ik ben ervan overtuigd dat de gemaakte afspraken vanuit deze periode en een zorgvuldig beraad veel meer draagvlak zullen hebben. En op deze manier perspectieven als veiligheid, kwaliteit en bejegening met elkaar verbinden.
Omdat we niet zonder vitaal en vitaliteit kunnen!
Roeland ten Napel
Gids voor Gastvrije Organisaties, praktisch filosoof & teamcoach.
Roeland ten Napel is een trainer en coach met een hotel management achtergrond en een brede blik op de wereld. Hij is een teamcoach, leidt gesprekken of morele beraden en doet individuele filosofische coaching. Zowel korte als uitgebreide trajecten. Roeland is creatief en zelf ook blijvend in ontwikkeling. Hij heeft zijn beroepsopleidingen gevolgd bij Phoenix, de UvA en ISVW.